Aktualności

Ogólną zasadą w ramach spółki z o.o. jest to, że wspólnicy tego rodzaju spółki mają równe prawa i obowiązki (tak: art. 174 § 1 Kodeksu spółek handlowych). Należy jednak zaznaczyć, że w treści umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością możliwe jest zawarcie postanowień wedle których niektóre z udziałów wspólników będą się wiązać ze szczególnymi uprawnieniami (tzw. udziały uprzywilejowane). Udziały takie są uprzywilejowane przez cały czas istnienia spółki lub mogą być także ograniczone w czasie, wedle woli zawierających umowę spółki.

Choć ustawodawca nie zdecydował się na zamknięty katalog uprzywilejowania (art. 174 § 3 Kodeksu spółek handlowych), to jednak możliwym jest wskazanie na takie rodzaje uprzywilejowania jak m.in.:

1. uprzywilejowanie w zakresie prawa głosu (nie więcej niż trzy głosy na jeden udział);
2. uprzywilejowanie w zakresie prawa do dywidendy (nie może naruszać art. 196 Kodeksu spółek handlowych – t.j. dywidenda uprzywilejowania nie może stanowić więcej niż połowę dywidendy przysługującej udziałom nieuprzywilejowanym);
3. uprzywilejowanie w zakresie prawa w sposobie uczestnictwa w podziale majątku spółki przy jej likwidacji
4. uprzywilejowanie poprzez przypisanie określonym udziałom prawa powoływania i

odwoływania członków organów funkcjonujących w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością

Oprócz uprzywilejowania udziałów należy wskazać na szczególne uprawnienia i obowiązki wspólników w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (można stwierdzić w oderwaniu od „udziałów” w spółce).

Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością musi dokładnie wskazywać na uprzywilejowanie lub obciążenie wspólnika. Zgodnie z treścią art. 159 Kodeksu spółek handlowych: „Jeżeli wspólnikowi mają być przyznane szczególne korzyści lub jeżeli na wspólników mają być nałożone, oprócz wniesienia wkładów na pokrycie udziałów, inne obowiązki wobec spółki, należy to pod rygorem bezskuteczności wobec spółki dokładnie określić w umowie spółki.” W sytuacji, w której umowa spółki nie będzie zawierać postanowień zgodnie z art. 159 Kodeksu spółek handlowych wspólnik nie będzie mógł dochodzić swojego uprawnienia zaś spółka nie będzie mogła egzekwować wykonania przez wspólnika obowiązku. Tytułem przykładu zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie, I Wydział Cywilny z dnia 18 września 2017 r. sygn. akt: ACa 611/17: „Możliwość zobowiązania wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością opłatami związanymi z ochroną wspólnego znaku towarowego powinna wyraźnie wynikać z treści umowy spółki”. Warto także zwrócić uwagę na jeden z wyroków Sądu Najwyższego (z dnia 20 listopada 2003 r., sygn. akt: III CK 93/02), w którym Sąd pochylił się nad znaczeniem szczególnego uprzywilejowania wspólnika. Zgodnie z ww. wyrokiem: „Wspólnik może uzyskać szczególne, a więc przyznane właśnie jemu prawa, tylko wtedy, gdy umowa spółki tak stanowi. Mają to więc być nie zwykłe prawa, które związane są ze statusem danej osoby jako wspólnika, lecz prawa szczególne, osobiście przyznane wspólnikowi lub wspólnikom. Nie ma przy tym przeszkód, aby takie szczególne uprawnienie zostało przyznane wszystkim wspólnikom oraz aby owa szczególność uprawnień polegała na modyfikacji praw, które należą do standardowych, zwykłych praw przyznawanych wszystkim wspólnikom w ustawie.”

Z uwagi na fakt, że ww. uprawnienie lub obowiązek jest ściśle związany z osobą wspólnika (uprawnienia/obowiązek osobisty) nie przechodzi ono na nabywcę udziałów takiego wspólnika, lecz wygaśnie wraz z utratą statusu wspólnika w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.

Kodeks spółek handlowych, podobnie jak w przypadku udziałów uprzywilejowanych, nie zawiera zamkniętego wyliczenia uprawnień/obowiązków osobistych możliwych do przyznania wspólnikom spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Wyróżnić można w tym zakresie przykładowo:

1. prawo do żądania zwołania przez jednego wspólnika zgromadzenia wspólników spółki;
2. prawo pierwszeństwa w nabyciu udziałów zbywanych przez innego wspólnika (jakiegokolwiek lub określonego);
3. prawo powołania lub odwołania członka organu spółki (np. zarząd spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;

 

Autor:

Tomasz Manterys- radca prawny w Kancelarii Radców Prawnych Primo Lege