Aktualności

Zgodnie z ordynacją podatkową, gdy w związku z ciążącymi na nas zobowiązaniami podatkowymi zostaliśmy uznaniu za Stronę postępowania podatkowego - przysługuje nam prawo do wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich notatek, odpisów oraz sporządzania kopii przy wykorzystaniu własnych przenośnych urządzeń. Prawo to przysługuje także po zakończeniu postępowania (por. art. 178 § 1 Ordynacji podatkowej).

Wymienione powyżej czynności mogą być dokonywane wyłącznie w lokalu organu podatkowego w obecności pracownika tego organu.

Strona w ramach postępowania podatkowego może także  żądać wydania jej kopii akt sprawy lub uwierzytelnionych odpisów akt sprawy albo uwierzytelnienia kopii akt sprawy. Warto jednak zaznaczyć, że:

1. „Kopia dokumentu akt sprawy, w rozumieniu art. 178 § 3 Ordynacji podatkowej obejmuje także sporządzenie kopii dokumentów w postaci dokumentów elektronicznych czyli tzw. skanów.” (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 kwietnia 2020 r., sygn. akt: VIII SA/Wa 5/20);
2. „Sporządzenie kserokopii akt sprawy nie wynikało z ustawowego obowiązku organu podatkowego prowadzącego postępowania podatkowe, było także czynnością w interesie strony, ponieważ to na jej żądanie i dla jej celów procesowych kopie te zostały sporządzone. Organ miał zatem podstawy do obciążenia skarżącego kosztami sporządzenia kserokopii akt sprawy.”(wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 19 czerwca 2019 r., sygn. akt: I SA/Bd 215/19)

Prawo Strony do przeglądania akt sprawy w postępowaniu podatkowym nie jest jednak prawem absolutnym i podlega ograniczeniu na gruncie art. 179 Ordynacji podatkowej. Warto w tym zakresie wskazać na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 kwietnia 2023 r., sygn. akt: II FSK 1239/22: Z treści art. 178 OrdPU nie wynika jednak dla organu obligatoryjny nakaz - obowiązek - udostępniania akt sprawy zawsze, gdy strona wystąpi z takim żądaniem. W istocie przepis ten stanowi o uprawnieniach strony. Wniosek złożony w tej mierze podlega ocenie organu, który przy jego rozpatrywaniu powinien mieć na względzie głównie to, że przedmiotowa norma jest wyrazem realizacji wielu zasad ogólnych postępowania, a w szczególności zasady czynnego udziału strony w każdym stadium postępowania - art. 123 OrdPU oraz jawności postępowania dla strony - art. 129 OrdPU. Prawo wglądu do akt sprawy doznaje jednak ograniczeń stosownie do art. 179 § 1 OrdPU w odniesieniu do dokumentów zawierających informacje niejawne, a także innych dokumentów wyłączonych przez organ z akt sprawy ze względu na interes publiczny. Użyte w art. 179 § 1 OrdPU pojęcie "interesu publicznego" nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane. Niemniej jednak, posiłkując się dotychczasowym dorobkiem orzecznictwa można przyjąć, że przez interes publiczny należy rozumieć korzyść służącą ogółowi, dyrektywę postępowania, nakazującą respektowanie takich wartości wspólnych dla całego społeczeństwa jak: sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy publicznej (wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 24 kwietnia 2018 r., III SA/Gl 203/18; wyrok WSA w Białymstoku z dnia 16 maja 2018 r., I SA/Bk 1798/17, wszystkie dostępne w CBOSA).

Odmowa umożliwienia stronie zapoznania się z dokumentami z akt sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii i odpisów następuje w drodze postanowienia organu podatkowego, na które przysługuje zażalenie.

Autor:

Tomasz Manterys- radca prawny w Kancelarii Radców Prawnych Primo Lege