Aktualności

Jednym z podstawowych elementów warunkujących powstanie fundacji rodzinnej jest ustalenie jej statutu przez fundatora w formie aktu notarialnego (art. 21 pkt 2 oraz art. 26 ust. 1 ustawa o fundacji rodzinnej).

Statut jest dokumentem zawierającym najważniejsze postanowienia dotyczące organizacji i działania fundacji rodzinnej. Zgodnie z art. 26 ust. 2 ustawy o fundacji rodzinnej, Statut obligatoryjnie określa:

1) nazwę fundacji rodzinnej;

2) siedzibę fundacji rodzinnej;

3) szczegółowy cel fundacji rodzinnej;

4) beneficjenta lub sposób jego określenia i zakres przysługujących beneficjentowi uprawnień;

5) zasady prowadzenia listy beneficjentów;

6) zasady, w tym szczegółowy tryb, zrzeczenia się uprawnień przez beneficjenta;

7) czas trwania fundacji rodzinnej, jeżeli jest oznaczony;

8) wartość funduszu założycielskiego;

9) zasady powoływania i odwoływania oraz uprawnienia i obowiązki członków organów fundacji rodzinnej, a także zasady reprezentacji fundacji rodzinnej przez zarząd albo przez inne organy fundacji rodzinnej w przypadkach wskazanych w ustawie;

10) podmiot uprawniony do zatwierdzenia czynności zarządu fundacji rodzinnej w organizacji;

11) co najmniej jednego beneficjenta uprawnionego do uczestnictwa w zgromadzeniu beneficjentów;

12) zasady zmiany statutu;

13) przeznaczenie mienia fundacji rodzinnej po jej rozwiązaniu, w tym określenie beneficjenta uprawnionego do mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej.

 

Statut może (a więc nie jest to obligatoryjne) określać również inne sprawy, w tym:

1) zasady współpracy lub współdziałania organów fundacji rodzinnej;

2) szczegółowe okoliczności rozwiązania fundacji rodzinnej;

3) wytyczne dotyczące inwestowania majątku fundacji rodzinnej;

4) przewidywać utworzenie jednostki terenowej albo jednostek terenowych.

Ustawa o fundacji rodzinnej, nie zawiera dodatkowych przepisów rozwijających wykładnię elementów statutu fundacji rodzinnej, o których mowa w at. 26 ust. 2 ww. ustawy. Dlatego mając na względzie praktyczne problemy dotyczące sporządzenia statutu fundacji rodzinnej poniżej szerzej omówione zostaną niektóre elementy Statutu fundacji rodzinnej.

 

I. nazwa fundacji rodzinnej i jej siedziba

Nazwa fundacji rodzinnej może zostać określona przez fundatora w sposób dowolny (posiadać m.in. nazwę fantazyjną), nie powinna ona jednak wprowadzać w błąd oraz naruszać praw osób trzecich.

Siedziba fundacji rodzinnej powinna zostać obrana na terytorium Polski.

Fundacja rodzinna może mieć tylko jedną siedzibę.

 

II. szczegółowy cel fundacji rodzinnej

Cel fundacji rodzinnej wynika m.in. z art. 2 ust. 1 ustawy o fundacji rodzinnej zgodnie z którym: „Fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji rodzinnej.”

Mając na względzie powyższe należy przyjąć, że fundacja rodzinna ma dwa podstawowe zadania: zarządzanie majątkiem, który został do niej wniesiony, jak również wypłacanie świadczeń na rzecz beneficjentów.

Ustawodawca przyjął bardzo szeroką formułę fundacji rodzinnej. Fundacja rodzinna może mieć cel całkowicie „prywatny”.

 

III. sposób określenia beneficjenta lub sposób jego określenia i zakres przysługujących beneficjentowi uprawnień

W odróżnieniu od np. umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (w przypadku wspólników) – statut fundacji rodzinnej nie musi określać każdego z beneficjentów w sposób konkretny. Beneficjentów można określić w sposób „rodzajowy” to jest poprzez wskazanie pewnych warunków lub cech (np. zstępni fundatora, zstępni fundatora po ukończeniu 18 roku życia) – wynika to z faktu, że w założeniu fundacja rodzinna ma być osobą prawną o charakterze „wielopokoleniowym”, więc z oczywistych względów w dacie ustalenia statutu, może nie być wiadomo, kto w przyszłości – wraz z fundatorem będzie beneficjentem.

Postanowienie art. 2 ust. 3 ustawy o fundacji rodzinnej wskazuje na dwa typy beneficjentów, tj.:

1. osobę fizyczną;

2. organizację pozarządową

Warto zaznaczyć, że beneficjentami nie musi być wyłącznie rodzina fundatora.

 

IV. zasady prowadzenia listy beneficjentów

Listę beneficjentów prowadzona jest przez zarząd fundacji rodzinnej.

Na liście beneficjentów umieszcza się dane wszystkich osób uznanych za beneficjentów fundacji rodzinnej.

Zasady prowadzenia listy beneficjentów mogą ulec zmianie poprzez zmianę statutu.

 

V. zasady, w tym szczegółowy tryb, zrzeczenia się uprawnień przez beneficjenta

W tym zakresie zgodnie z art. 39 ust. 2 ustawy o fundacji rodzinnej:  Zrzeczenie się uprawnień przez beneficjenta wymaga zachowania formy pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym. Zrzeczenie się wszystkich uprawnień przez beneficjenta jest równoznaczne ze zrzeczeniem się statusu beneficjenta.

Statut powinien określać m.in. to jakiemu organowi fundacji rodzinnej beneficjent powinien przedłożyć oświadczenie o zrzeczeniu się uprawnień beneficjenta.

 

VI. zasady powoływania i odwoływania oraz uprawnienia i obowiązki członków organów fundacji rodzinnej, a także zasady reprezentacji fundacji rodzinnej przez zarząd albo przez inne organy fundacji rodzinnej w przypadkach wskazanych w ustawie

Fundacja rodzinna składa się z takich organów jak zarząd, rada nadzorcza (obowiązkowa w sytuacji gdy liczba beneficjentów fundacji przekroczy 25 osób) oraz zgromadzenie beneficjentów.

Podstawowy sposób działania organów fundacji rodzinnej wynika z przepisów omawianej ustawy. Jednak w ramach statutu, możliwym jest odmienne uregulowanie niektórych kwestii (w zakresie dopuszczalnym przez ustawę). Statut może np. rozszerzyć kompetencje przysługujące radzie nadzorczej.

Statut fundacji rodzinnej może także modyfikować zasady dotyczące reprezentacji fundacji rodzinnej. Zgodnie z art. 59 ust. 1 ustawy o fundacji rodzinnej: „W przypadku gdy zarząd jest wieloosobowy, fundację rodzinną reprezentuje dwóch członków zarządu działających łącznie, chyba że statut stanowi inaczej”. Tym samym statut może np. stanowić, że do reprezentowania fundacji rodzinnej uprawniony jest każdy z członków zarządu samodzielnie.

 

Powyższe twierdzenia, nie wyczerpują w całości zagadnienia związanego ze statutem fundacji rodzinnej. Jeżeli zamierzają lub rozważają Państwo założenie fundacji rodzinnej zapraszamy do kontaktu z Kancelarią.

 

Autor:

Tomasz Manterys- radca prawny w Kancelarii Radców Prawnych Primo Lege