Aktualności

Podczas kryzysu gospodarczego, wywołanego pandemią, przedsiębiorcy szukali różnych rozwiązań, aby uratować swoje firmy. W 2020 roku aż 800 z nich skorzystało z postępowania restrukturyzacyjnego – w porównaniu do lat poprzednich, liczba ta stanowi zdecydowany rekord. Na czym polega postępowanie restrukturyzacyjne? Czym różni się restrukturyzacja od upadłości? Kto może z niej skorzystać? O tym piszemy w poniższym artykule.

Co to jest restrukturyzacja?

Ustawa z dnia 15 maja 2015 roku Prawo restrukturyzacyjne, weszła w życie od 2016 i stała się powiewem nadziei dla firm obarczonych problemami finansowymi. Nie jest to jednak nowe rozwiązanie, a inaczej ujęte - wcześniej kwestie te regulowała ustawa Prawo upadłościowe i naprawcze. Chcąc jednak odróżnić restrukturyzację od negatywnie kojarzonej upadłości, uregulowano te kwestie dwoma odrębnymi aktami prawnymi. Postępowania te mają w rezultacie całkowicie odmienne skutki – postępowanie upadłościowe kończy się najczęściej likwidacją firmy, natomiast restrukturyzacja, przeprowadzona na czas i w odpowiedni sposób, może ocalić działalność gospodarczą, miejsca pracy oraz niebagatelną część majątku przedsiębiorcy. 

Uniknięcie upadłości jest możliwe dzięki zawarciu odpowiedniego układu z wierzycielami lub podejmowania działań kryzysowych na poziomie faktycznymi i prawnym. Działania te, nazywane sanacyjnymi, mają na celu polepszenie sytuacji majątkowej przedsiębiorstwa oraz optymalizację działań w sferze ekonomicznej i organizacyjnej. Nie jest to równoznaczne z umorzeniem długów – restrukturyzacja chroni przed egzekucją ze strony wierzycieli, przy zabezpieczeniu ich słusznych praw, do momentu przywrócenia zdolności wykonywania zobowiązania.

Czym różni się upadłość od restrukturyzacji?

Postępowanie upadłościowe jest skierowane wyłącznie do dłużników niewypłacalnych i, tak jak wspominaliśmy, w większości przypadków kończy się likwidacją przedsiębiorstwa. Z restrukturyzacji mogą skorzystać ci przedsiębiorcy, którzy są zagrożonej niewypłacalnością lub są niewypłacalni, ale chcą uniknąć ogłoszenia upadłości. Zawarcie odpowiedniego układu z wierzycielami pozwala im prowadzić dalszą działalność. 

Kiedy mówimy o niewypłacalności? Definiuje się ją zależnie od podmiotu. Niewypłacalność dłużnika będącego osobą fizyczną ma miejsce wówczas, gdy ten nie reguluje wymagalnych zobowiązań pieniężnych, a opóźnienie w realizacji tych zobowiązań przekracza trzy miesiące. Osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osoby prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, stają się niewypłacalne, gdy ich zobowiązania pieniężne przekraczają wartość ich majątku przez okres powyżej dwudziestu czterech miesięcy.

Co ważne, choć obydwie procedury wszczynane są na wniosek, to w przypadku złożenia przed sądem wniosku restrukturyzacyjnego oraz wniosku o ogłoszenie upadłości, pierwszeństwo ma postępowanie restrukturyzacyjne. 

Restrukturyzacja jest również łagodniejsza dla przedsiębiorców - jedynie w przypadku postępowania upadłościowego, sąd może wobec przedsiębiorcy, którego niewypłacalność jest wynikiem rażącego niedbalstwa, nałożyć zakaz prowadzenia działalności lub zajmowania określonych stanowisk na okres do 10 lat.

Postępowanie restrukturyzacyjne – kto może z niego skorzystać?

Zdecydowaną zaletą postępowania restrukturyzacyjnego jest fakt, że mogą z niego skorzystać praktycznie niemal wszyscy przedsiębiorcy – od jednoosobowych działalności gospodarczych, aż do spółek giełdowych. Niezbędne jest jednak spełnienie dwóch warunków: 

• Restrukturyzacja nie może skutkować pokrzywdzeniem wierzycieli;

• Przedsiębiorstwo musi mieć zdolność regularnego zaspokajania kosztów postępowania i zobowiązań z niego wynikających. 

Ponadto, jeśli suma wierzytelności spornych przekracza 15%, można podjąć wyłącznie postępowanie układowe i sanacyjne. 

Jakie są formy restrukturyzacji?

Przepisy przewidują cztery możliwe formy restrukturyzacji: 

• Postępowanie o zatwierdzenie układu – cechuje się największą samodzielnością dłużnika, który wraz z wybranym przez siebie nadzorcą przygotowuje propozycje rozwiązań dla swoich wierzycieli. Wierzyciele następnie nad nimi głosują, a w przypadku ich przyjęcia, układ zatwierdzany jest przez sąd interweniujący na końcowym etapie.

• Przyśpieszone postępowanie układowe – pozwala dłużnikowi stworzyć wstępny plan restrukturyzacyjny wraz z propozycjami układowymi, które zostają przedstawione przed sądem. W przypadku otwarcia postępowania, wyznacza się sędziego-komisarza oraz nadzorcę sądowego. Ich celem jest stworzenie ostatecznego planu restrukturyzacji w uproszczonym trybie, które następnie są prezentowane wierzycielom podejmującym decyzję o przyjęciu propozycji w głosowaniu. Rozwiązanie te cechuje szybkość postępowania - postanowienie o otwarciu przyspieszonego postępowania układowego jest wykonalne z dniem jego wydania.

• Postępowanie układowe – forma bardzo zbliżona do przyśpieszonego postępowania układowego, jednak z wydłużonymi terminami procesowymi. Rozwiązanie to umożliwia również sądowi zabezpieczenie majątku dłużnika nawet przed rozpoznaniem wniosku przez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego. 

• Postępowanie sanacyjne – to najbardziej złożona forma, skierowana do przedsiębiorstw znajdujących się w głębokim kryzysie. Pozwala na szerokie pole działania – łatwiejszą redukcję zatrudnienia w firmie, rozwiązanie niekorzystnych umów, które – poza procedurą restrukturyzacyjną – nie mogłyby zostać rozwiązane. Dzięki niej możliwe jest również wstrzymanie postępowań egzekucyjnych. Postępowanie sanacyjne może wiązać się jednak z odebraniem władzy przedsiębiorcy i przekazanie jej zarządcy. Co ważne, postępowanie sanacyjne jest procedurą, która może zostać wszczęta również na wniosek wierzyciela. 

Jaka forma restrukturyzacji jest najlepsza?

To zależy – nie można udzielić jednoznaczne odpowiedzi na to pytanie. Każdy przypadek jest oceniany indywidualnie poprzez szczegółową analizę stanu przedsiębiorstwa i możliwych planów działania. Oczywiście, z restrukturyzacji wiążą się pewne koszty, o których piszemy tutaj, jednak zysk z niej płynący jest znacznie większy, ponieważ pozwala nawiązać dialog z kontrahentami i – co najistotniejsze – pomaga przetrwać trudny okres działalności firmy.