Aktualności

W sytuacji gdy podatnik ma trudności z regulowaniem swoich zobowiązań, przepisy ordynacji podatkowej przewidują możliwość skorzystania z instytucji ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych.

Na samym wstępie należy zaznaczyć, że ulga w spłacie zobowiązań określona w przepisach Ordynacji podatkowej nie jest tym samym co ulgi podatkowe określone w odrębnych przepisach ustaw podatkowych (np. ulga konsolidacyjna na gruncie podatku CIT i PIT). Od ulg podatkowych (przysługujących co do zasady ex lege po spełnieniu warunków z ustawy podatkowej), instytucja ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych charakteryzuje się tym, że jej przyznanie zależy od uznania organu podatkowego i zasadniczo może być stosowana do wszystkich zobowiązań podatkowych.

Istota ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych zgodnie z art. 67a Ordynacji podatkowej wyraża się w tym, że organ podatkowy na wniosek podatnika w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub ważnym interesem publicznym może:

1) odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty;

2) odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek;

3) umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną – jednak przed nadejściem terminu płatności podatku zobowiązanie podatkowe nie może być umorzone

Co do zasady organ podatkowy właściwy miejscowo oraz rzeczowo w stosunku do zobowiązania podatkowego prowadzi postępowanie w sprawie przyznania ww. ulgi w sposób samodzielny, a odroczenie, rozłożenie na raty lub umorzenie zobowiązania podatkowego podatnika następuje w drodze decyzji administracyjnej tego organu.

Jak już zostało wspomniane przesłanką wydania decyzji o przyznaniu ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych jest zaistnienie ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego. Wskazane przesłanki zostały określone przez prawodawcę w sposób generalny i nieostry, co ma na celu zapewnienie organom podatkowym luzu decyzyjnego w podjęciu decyzji administracyjnej. Przez „ważny interes zobowiązanego" (analogicznie jak przez "ważny interes podatnika", w rozumieniu art. 67a § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej) należy rozumieć zdarzenia losowe oraz sytuacje osobiste, rodzinne, zdrowotne czy też ekonomiczne (dotyczące majątku, dochodów, wydatków, możliwości płatniczych), które w okolicznościach konkretnego przypadku nie pozwalają na spłatę należności publicznoprawnych bez szczególnej dolegliwości dla zobowiązanego, w postaci nadmiernego obciążenia finansowego bądź innych ciężkich skutków. Przy czym pojęcia "ważnego interesu zobowiązanego" nie można ograniczać tylko i wyłącznie do sytuacji nadzwyczajnych czy też zdarzeń losowych uniemożliwiających uregulowanie dochodzonych należności, albowiem pojęcie to funkcjonuje w zdecydowanie szerszym znaczeniu, uwzględniającym nie tylko sytuacje nadzwyczajne, ale również określoną sytuację ekonomiczną zobowiązanego, wysokość uzyskiwanych przez niego dochodów oraz wydatków, które uniemożliwiają wywiązanie się ze zobowiązania w sposób niezawiniony przez zobowiązanego. Z kolei przesłankę "interesu publicznego" interpretuje się jako dyrektywę postępowania nakazującą mieć na uwadze respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa, takich jak: sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie do organów władzy publicznej, sprawność działania aparatu państwowego. (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 8 marca 2023 r., sygn. akt: I SA/Lu 34/23).

Warto jednak zaznaczyć, że sama trudna sytuacja majątkowa dłużnika nie uzasadnia przyznania ulgi. Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 23 lutego 2023 r., sygn. akt: Trudna sytuacja majątkowa dłużnika sama w sobie nie może być uznana za przesłankę umożliwiającą zastosowanie ulgi, a tym bardziej nie można jej utożsamiać z ważnym interesem dłużnika, ponieważ w przeciwnym razie prowadziłoby to do absurdu, gdyż każdy dłużnik znajdujący się w trudnej sytuacji majątkowej spełniałby przesłankę przyznania ulgi.

W przypadku wydania przez organ podatkowy negatywnej decyzji (odmowa przyznania ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych) podatnikowi przysługuje prawo wniesienia odwołania do organu wyższej instancji.

 

 

Autor:

Tomasz Manterys- radca prawny w Kancelarii Radców Prawnych Primo Lege