Aktualności

Jedną z sytuacji, skutkujących obowiązkiem podatkowym na gruncie ustawy o podatku od spadków i darowizn jest nabycie nieruchomości lub ruchomości w drodze jej zasiedzenia.

Zgodnie bowiem z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn - podatkowi od spadków i darowizn, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: zasiedzenia.

Już w tym miejscu należy zaznaczyć, że z uwagi na objęcie zasiedzenia podatkiem od spadków i darowizn sprawia, że zasiedzenia są wyłączone z opodatkowania w ramach podatku dochodowego od osób fizycznych (art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Oprócz tego od podatku od spadków i darowizn zwalnia się nabycie własności fizycznie wydzielonych części nieruchomości w drodze zasiedzenia przez osoby będące współwłaścicielami ułamkowych części nieruchomości - do wysokości udziału we współwłasności (art. 4 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Podatek od zasiedzenia wynosi 7% podstawy opodatkowania (art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn), którą stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego (art. 7 ust. 1 ww. ustawy).

Obowiązek podatkowy w ww. zakresie powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego zasiedzenie (art. 6 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy). Natomiast zgodnie z art. 17a ustawy o podatku od spadków i darowizn - podatnicy podatku są obowiązani, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Warto zaznaczyć, że przy nabyciu w drodze zasiedzenia wyłącza się z podstawy opodatkowania podatku od spadków i darowizn wartość nakładów dokonanych na rzecz przez nabywcę podczas biegu zasiedzenia (art. 7 ust. 4 ww. ustawy).  W zakresie ww. nakładów warto zwrócić uwagę na przykładowe orzecznictwo sądów administracyjnych:

 

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 maja 2021 r., III FSK 2794/21:

„Nie można zgodzić się z twierdzeniem, że treść przepisów art. 7 ust. 4 i 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn wyklucza możliwość uznania nakładów w postaci wybudowania budynku w innym przypadku niż zasiedzenie. Taka wykładnia w sposób nieuprawniony zawęża pojęcie tego rodzaju długów (roszczenia o zwrot nakładów) jedynie do przedmiotu zasiedzenia. Przepisy art. 7 ust. 4 i 5 omawianej ustawy stanowią w istocie regulację szczególną, uwzględniającą specyfikę tego sposobu nabycia własności, której celem jest uproszczenie ustalenia podstawy opodatkowania. Ustawodawca przewidział, że zasiedzenie nieruchomości jest długotrwałym procesem, w związku z czym określenie wartości nabytych rzeczy i praw, a przede wszystkim wartości dokonanych nakładów w czasie posiadania przed zasiedzeniem mogłoby sprawić znaczne trudności. Skoro roszczenia mieszczą się w pojęciu długów z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, treść przepisów dotyczących zasiedzenia nie może uniemożliwiać uwzględnienia w podstawie opodatkowania roszczeń z tytułu nakładów przy innych rodzajach nabycia.”

 

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 11 czerwca 2014 r., sygn. akt: I SA/Kr 403/14:

"Nakłady" o których mowa w art. 7 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn nie muszą być dowodzone wyłącznie dokumentami tj. rachunkami lub fakturami. Ustawa o podatku od spadków i darowizn takiego zastrzeżenia nie przewiduje. W konsekwencji, tak jak w postępowaniach cywilnych dotyczących rozliczeń pomiędzy spadkobiercami lub współwłaścicielami, wielkość i wartość nakładów na przedmiot zasiedzenia może być dowodzona dokumentami (fakturami lub rachunkami), ale również zeznaniami stron i świadków lub opinią biegłego. Do "nakładów" na nieruchomość będącą przedmiotem zasiedzenia wliczać się będzie zarówno zakupione przez podatników materiały na budowę budynku będącego przedmiotem zasiedzenia ale również wartość własnej pracy. W istocie bowiem celem wyłączenia z opodatkowania wartości poniesionych nakładów przez podatnika, jest dążenie ustawodawcy do uniknięcia opodatkowania tej części nabywanej masy majątkowej, która powstała kosztem i staraniem nabywającego przedmiot zasiedzenia.”

 

Autor:

Tomasz Manterys- radca prawny w Kancelarii Radców Prawnych Primo Lege