Aktualności

Częstym zjawiskiem w zakresie dotyczącym opodatkowania spółek kapitałowych (po wyjaśnieniu oraz uregulowaniu kwestii związanych z podatkiem dochodowym albo podatkiem od towarów i usług), są wątpliwości dotyczące podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC), który może się pojawić w związku z funkcjonowaniem spółki kapitałowej.

W niniejszym artykule przedstawione zostaną przykładowe (najbardziej podstawowe) kwestie w ramach których to spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest obciążona podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a  także kiedy obowiązek związany z ww. podatkiem nie występuje.

I.    Zawarcie umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Mając na względzie treść art. 1 ust. 1 pkt. 1 lit. k ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 111, 655.) – dalej „ustawa PCC” opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlega zawarcie umowy spółki, w tym właśnie zawarcie umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Zawarcie ww. umowy podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych jeżeli w chwili dokonania tej czynności w Polsce znajduje się rzeczywisty ośrodek zarządzania spółką lub siedziba tej spółki.

Warto zaznaczyć, że normy prawne związane z opodatkowaniem umowy spółki podatkiem od czynności cywilnoprawnych stanowią  wyjątek od zasady, zgodnie z którą ustawa PCC wprost przyjmuje terminy z prawa cywilnego, bez wprowadzania swoich definicji. W zakresie opodatkowania umowy spółki omawianym podatkiem, zamieszczono w ustawie PCC odpowiednie przepisy definiujące umowę spółki . Definicja umowy spółki wyrażona w ustawie PCC znajduje tym samym zastosowanie wyłącznie w ramach tej ustawy.

Obowiązek podatkowy przy zawarciu umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ciąży na spółce, która to w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy spółki jest zobowiązania (bez wezwania organu podatkowego), do złożenia deklaracji PCC-3 oraz obliczenia i wpłaty podatku. Organem właściwym miejscowo w opisanym zakresie jest Naczelnik Urzędu Skarbowego właściwy ze względu na siedzibę spółki. Obowiązek powyższy ciąży bezpośrednio na spółce gdy zostaje ona zawiązana oraz zarejestrowana za pomocą internetowego systemu S-24, ponieważ, co warto zaznaczyć spółka z powyższego obowiązku zostaje zwolniona w sytuacji gdy do zawarcia umowy spółki dojdzie w sposób tradycyjny, przed notariuszem w formie aktu notarialnego, wówczas to notariusz jako płatnik opisywanego podatku jest odpowiedzialny za jego pobranie oraz wpłacenie.

Pozostaje jeszcze pytanie co stanowi podstawę opodatkowania podatku PCC w przypadku zawarcia umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością? Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy PCC będzie to wartość kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, natomiast stawka w tym podatku wynosić będzie 0,5 % tak określonej podstawy opodatkowania.

Należy również zaznaczyć, że w przypadku, gdy mimo zawarcia umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i funkcjonowania spółki jako spółka kapitałowa w organizacji nie dojdzie do jej zarejestrowania w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego - możliwym jest złożenie wniosku o zwrot zapłaconego już przez spółkę podatku PCC.

II.    Zmiana umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

W ramach art.1 ust. 3 pkt 1-4 ustawy PCC wskazano jakie zdarzenia są uznawane za zmianę umowy spółki podlegającej opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. I tak w zakresie spółek kapitałowych należy wskazać na następujące czynności:
1. podwyższenie kapitału zakładowego spółki z wkładów lub ze środków spółki
2. dopłaty
3. przekształcenie lub łączenie spółek jeżeli ich wynikiem jest zwiększenie majątku spółki osobowej lub podwyższenie kapitału zakładowego spółki kapitałowej;
4. przeniesienie na terytorium Polski z terytorium państwa niebędącego państwem członkowskim:
a) rzeczywistego ośrodka zarządzania spółki kapitałowej, jeżeli jej siedziba nie znajduje się na terytorium państwa członkowskiego,
b) siedziby spółki kapitałowej, jeżeli jej rzeczywisty ośrodek zarządzania nie znajduje się na terytorium państwa członkowskiego
- i to także wtedy, gdy czynność ta nie powoduje podwyższenia kapitału zakładowego

Warto zaznaczyć, że powyższy katalog czynności ma charakter zamknięty, a to oznacza, że inne czynności związane ze zmianą umowy spółki (takie jak np. podział spółki) nie mogą być uznane za zmianę umowy spółki na gruncie PCC (mimo, że niewątpliwie należą do zmian umowy spółki na gruncie Kodeksu Spółek Handlowych).
Tytułem przykładu, zgodnie z interpretacją indywidualną Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Warszawie z dnia 1 lipca 2014 r., IPPB2/436-327/14-2/MZ - podwyższenie kapitału zakładowego w związku z przejęciem majątku w ramach podziału przez wydzielenie nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Mając na względzie powyższe uwagi dotyczące opodatkowania zmiany umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, warto wyraźnie podkreślić, że przekształcenie lub łączenie spółek o którym mowa w art. 1 ust. 3 ustawy PCC musi wiązać się z podwyższeniem kapitału zakładowego w spółce. Sytuacja w której to połączenie spółek nastąpi bez podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej nie powoduje powstania obowiązku podatkowego na gruncie ustawy PCC. Zgodnie ze stanowiskiem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej zawartym w interpretacji indywidualnej z dnia 20 grudnia 2018 r., 0111-KDIB4.4014.413.2018.4.PM: „stwierdzić należy, że skoro w wyniku połączenia nie dojdzie do podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej (…), to planowane połączenie nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, gdyż nie będzie stanowiło ono zmiany umowy spółki w rozumieniu ww. ustawy.”

Wymienione powyżej przykłady to tylko część zdarzeń w ramach których dochodzi do obciążenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podatkiem PCC. Zdarzeń takich jest znacznie więcej, a przykładowo wspomnieć można choćby o ustanowieniu hipoteki na rzecz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Jeżeli posiadają Państwo wątpliwości czy, aby czynność prawna, której państwo dokonują nie jest obciążona podatkiem PCC, zapraszamy do kontaktu. Nasi eksperci wyjaśnią wszelkie wątpliwości związane z podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na zakończenie warto zaznaczyć, że zasadniczo spółka z ograniczoną odpowiedzialnością  nie musi martwić się o obciążenia podatkowe PCC w zakresie tych czynności cywilnoprawnych (będących innymi czynnościami niż wspomniana powyżej umowa spółki i jej zmiany), które opodatkowane są podatkiem od towarów i usług , choć i w tym przypadku należy postępować ostrożnie z uwagi na wyjątki zawarte w przepisach prawa (chociażby w zakresie sprzedaży i zamiany nieruchomości).

Autor:
Tomasz Manterys- aplikant radcowski w Kancelarii Radców Prawnych Primo Lege