Aktualności

Zgodnie z art. 968 Kodeksu cywilnego zapisem jest rozporządzenie testamentowe, mocą którego spadkodawca zobowiązuje swojego spadkobiercę do spełnienia określonego świadczenia majątkowego (np. przekazanie komuś określonej kwoty pieniężnej) na rzecz oznaczonej osoby (zapisobiercy).

W odróżnieniu jednak od reguł prawa cywilnego, według których zapisobierca nie należy do kręgu następców prawnych spadkodawcy (ergo nie ponosi on odpowiedzialności za długi zmarłego), w ordynacji podatkowej zapisobierca został potraktowany jako sukcesor odpowiedzialności podatkowej spadkodawcy (a jego odpowiedzialność z tego tytułu jest wzorowana na odpowiedzialności podatkowej spadkobierców, por. art. 106 § 3 Ordynacji podatkowej).

Zgodnie z art. 106 § 1 Ordynacji podatkowej: „Zapisobierca, który otrzymał należny mu zapis, ponosi odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe spadkodawcy.”

Należy zaznaczyć, że z uwagi na ponoszoną przez zapisobiercę odpowiedzialność osobistą, organ podatkowy roszczenie o zapłatę przejętego podatku może zrealizować z dowolnego składnika majątku należącego do zapisobiercy, z uwzględnieniem, że odpowiedzialność zapisobiercy ograniczona jest do wartości otrzymanego zapisu (tak: art. 106 § 2 Ordynacji podatkowej). Brak jest także podstaw do przeniesienia odpowiedzialności na dalszego zapisobiercę.

Odpowiedzialność zapisobierców na gruncie art. 106 § 1 Ordynacji podatkowej dotyczy wyłącznie kwestii związanych z przeniesieniem obowiązków podatkowych spadkodawcy. Tym samym, nie dochodzi do przeniesienia na zapisobiercę uprawnień podatkowych zmarłego. Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 9 października 2020 r., sygn. akt: I SA/Lu 255/20: „należy stwierdzić, że przepisy Ordynacji podatkowej nie pozwalają uznać zapisobiercy windykacyjnego za spadkobiercę i następcę prawnego spadkodawcy pod tytułem ogólnym. W szczególności zastosowania w takim wypadku nie mogą znaleźć regulacje art. 97 § 1 OrdPU. Rozwiązania dotyczące zapisobierców (art. 106 § 1, art. 97a § 1 OrdPU) dotyczą wyłącznie przeniesienia obowiązków, nie zaś uprawnień i obowiązków”.

Jak już zostało wspomniane, odpowiedzialność zapisobiercy jest wzorowana na odpowiedzialności podatkowej spadkobierców. Zgodnie z art. 106 § 3 Ordynacji podatkowej: „Do odpowiedzialności zapisobiercy stosuje się odpowiednio przepisy art. 97 § 1 i art. 97a oraz art. 98–103.”

Mając na względzie powyższe, wskazać trzeba, że zapisobierca nie odpowiada solidarnie ze spadkobiercami. Odpowiedzialność solidarna może istnieć tylko na podstawie wyraźnego przepisu ustawy podatkowej, zgodnie z dyspozycją art. 92 Ordynacji podatkowej. Odpowiedzialność zapisobiercy jest samodzielna, ograniczona do wartości otrzymanego zapisu.

Ponadto odesłanie do art. 97 § 1 oraz art. 98 Ordynacji podatkowej oznacza, że zapisobierca odpowiada za wszystkie zobowiązania, za które odpowiadają spadkobiercy. Jednakże wobec odesłania do art. 100 Ordynacji podatkowe, organ podatkowy zobowiązany jest wydać decyzję o zakresie odpowiedzialności zapisobiercy (art. 100 § 1 Ordynacji podatkowej), w której musi określić wysokość jego zobowiązań (art. 100 § 2 Ordynacji podatkowej).

 Zapisobierca powinien uiścić należności wymienione w decyzji w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia (art. 100 § 3 |Ordynacji podatkowej), pod rygorem naliczania odsetek zgodnie z art. 101 § 2 Ordynacji podatkowej)tak: A. Mariański (red.), Ordynacja podatkowa. Komentarz. Wyd. 2, Warszawa 2023).

Jeżeli zastanawiasz się nad konsekwencjami podatkowymi otrzymanego zapisu (nie tylko w zakresie odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe spadkodawcy) zapraszamy do kontaktu z Kancelarią.