Aktualności

W przypadku finansowania inwestycji i innych przedsięwzięć gospodarczych w spółkach dominuje forma finansowania zewnętrznego w formie kredytów i pożyczek. Koszty obsługi tego rodzaju zadłużenia stanowią koszty uzyskania przychodów. Koszty takie nie pojawiają się, gdy finansowanie zostałoby zrealizowane poprzez wniesienie dopłat lub zatrzymanie uzyskanego zysku w spółce, przenosząc je na kapitał zapasowy lub rezerwowy. W celu uatrakcyjnienia takiej formy finansowania inwestycji wprowadzono od 1.01.2019 r. możliwość podwyższania kosztów uzyskania przychodów o odpowiednik kosztów finansowania zewnętrznego (mimo, iż koszty te faktycznie nie zostały poniesione). Pomimo wprowadzenia stosownych zmian legislacyjnych już z początkiem 2019 roku, przepis przejściowy przewidywał  jednak, że swoista aktywacja tych nowych kosztów po raz pierwszy nastąpi dopiero w 2020 r. Jednocześnie wiedza o możliwości wygenerowania dodatkowych kosztów podatkowych w powyższym zakresie nadal nie jest powszechna.
Beneficjentem wskazanej regulacji są spółki kapitałowe (oraz spółka komandytowo – akcyjna). Zgodnie z przepisem art. 15cb ustawy o CIT „W spółce za koszt uzyskania przychodów uznaje się również kwotę odpowiadającą iloczynowi stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego obowiązującej w ostatnim dniu roboczym roku poprzedzającego rok podatkowy powiększonej o 1 punkt procentowy oraz kwoty:
1)    dopłaty wniesionej do spółki w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach lub
2)    zysku przekazanego na kapitał rezerwowy lub zapasowy spółki".
Wskazany przepis ma na celu promowanie działań zmierzających do tworzenia w spółkach kapitałów samofinansowania, powstałych z zysku zatrzymanego oraz z dopłat wnoszonych przez wspólników. Wprowadzone rozwiązanie prowadzi do wyrównania podatkowych uprawnień związanych z finansowaniem zewnętrznym w postaci pożyczki oraz z tworzeniem kapitałów samofinansowania poprzez wniesienie przez wspólników dopłat lub brak wypłaty dywidend i pozostawienie zysku w spółce. Spółka ma w takich przypadkach prawo do potrącenia kosztu uzyskania przychodów, chociaż nie ponosi ciężaru samego kosztu. Koszt ma charakter „wirtualny" i nie ma odpowiednika ekonomicznego w postaci np. odsetek płaconych od pozyskiwanego w ten sposób kapitału.
Zgodnie z art. 15cb ust. 4 ustawy o CIT prawa do odliczenia kosztu nie stosuje się jednak do dopłat i zysków przeznaczonych na pokrycie straty bilansowej. 
Wysokość kosztu będzie obliczana przy zastosowaniu stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego (powiększonej o 1 proc.) oraz wysokości wniesionych dopłat bądź środków przeznaczonych na kapitał zapasowy lub rezerwowy. Przepis określa także górny limit odliczenia w roku podatkowym. Łączna kwota kosztów uzyskania przychodów odliczona w roku podatkowym z obu tytułów nie może przekroczyć kwoty 250 000 zł. 
Wprowadzając omawianą regulację, ustawodawca chcą zapobiec nadużywaniu nowych uprawnień przez podatników, uwzględnił oczywiście przewidzianą w przepisach kodeksu spółek handlowych procedurę zwrotu dopłat, a także możliwość wypłaty wspólnikom, zysku przeznaczonego uprzednio na kapitał zapasowy. Przepis art. 15cb ust. 5-8 ustawy o CIT stanowi bowiem, że prawo do kosztu przysługuje, jeżeli zwrot dopłaty lub podział i wypłata zysku nastąpi nie wcześniej niż po upływie trzech lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym ta dopłata została wniesiona do spółki albo została podjęta uchwała o zatrzymaniu zysku w spółce. 
Ustawodawca, wprowadzając do ustawy CIT nową regulację, odroczył jednak w czasie możliwość skorzystania z wynikających z niej uprawnień. Zgodnie z art. 10 ustawy zmieniającej (ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw) art. 15cb stosuje się po raz pierwszy do roku podatkowego rozpoczętego po 31 grudnia 2019 r. Ma on jednak zastosowanie do wniesionych dopłat oraz zysku przekazanego na kapitał rezerwowy lub zapasowy po 31 grudnia 2018 r. W takim przypadku za rok wniesienia dopłaty lub przekazania zysku, o którym mowa w art. 15cb ust. 2 i 5 ustawy o CIT, przyjmuje się rok podatkowy rozpoczęty po 31 grudnia 2019 r.
Wpłacone do spółki dopłaty (oraz zyski przelane na kapitał zapasowy lub rezerwowy) w 2018 r. (latach wcześniejszych) pozostają zatem bez wpływu na skorzystanie z nowej regulacji. Analogicznie więc ich zwrot lub wypłata wspólnikom nie będą tworzyć obowiązku zwiększenia przychodów spółki. Dopłaty wniesione oraz zyski przekazane na kapitały pomocnicze w 2019 r. będą tworzyć prawo do odliczenia od roku 2020 (przez następne trzy lata, począwszy od roku 2020). Wpłaty oraz przekazania od 2020 r. podlegać będą zwykłym zasadom odliczenia kosztu. 
W okresie tych 3 lat liczonych od końca roku, w którym wniesiono dopłatę (podjęto uchwałę), spółka nie może się przekształcać w spółkę niebędącą osobą prawną, dzielić się lub łączyć. Jeśli taka sytuacja nastąpi, to na dzień poprzedzający datę tych przekształceń spółka będzie zobowiązana doliczyć sobie przychód w wysokości zaksięgowanych uprzednio kosztów (opisanych w art. 15cb u.p.d.o.p.).

mec. Piotra Tosika