Aktualności

Ustawy dochodowe (PIT i CIT) rozwiązują w zasadzie problematyczne kwestie związane z obowiązkiem podatkowym przy wymianie tzw. kryptowalut na waluty oficjalnie występujące w obrocie gospodarczym, takie jak waluty państwowe (EUR, GBF czy USD) jak i powszechnie przyjęte międzynarodowe nośniki płatnicze (złoto, platyna,etc). Powyższe zasady regulują odpowiednio art. 17 ust 1f ustawy o PIT oraz art. 7b ust 1 pkt 6f ustawy CIT. Trzeba jednak zaznaczyć, że nowelizacja wyżej wskazanych ustaw weszła w życie dopiero w 2018 roku, zatem pojawił się realny problem z oceną konsekwencji podatkowych dla transakcji kryptowalutowych przed wejściem w życie wspomnianych unormowań.

Zgodnie z ostatnim wyrokiem Naczelnego Sadu Administracyjnego z dnia 4 sierpnia 2022 r. ( sygn. akt II FSK 3150/19), handel kryptwalutą winien być zakwalifikowany jako usługa pozostałego pośrednictwa pieniężnego. W praktyce oznacza to, że nie ma możliwości rozliczenia tej działalności w formie ryczałtowej.

Sprawa rozpatrywana przez NSA dotyczyła podatnika, który w 2017 roku prowadził działalność gospodarczą, przedmiotem której był handel, czy raczej obrót/pośrednictwo w obrocie zakupionych kryptowalut.

Podstawą zaistniałego sporu, który stał się przedmiotem rozstrzygnięcia NSA były odmienne stanowiska podatnika i Naczelnika Urzędu Skarbowego. Podatnik bowiem uważał, że prowadząc obrót kryptowalutami (w niniejszej sprawie chodziło o Bitcoin) w sposób detaliczny za pośrednictwem sprzedaży wysyłkowej lub bezpośrednio przez Internet, może on opodatkować tego typu sprzedaż podatkiem zryczałtowanym 3%. Wobec czego w 2018 roku złożył odpowiednią deklarację podatkową.

Odmiennego zdania był Naczelnik Urzędu Skarbowego, który podważył złożoną deklarację i stanął na stanowisku, że kierując się wydaną interpretacją przez GUS, taką sprzedaż należy uznać za usługi pośrednictwa finansowego, a więc stanowi przychód z praw majątkowych, zgodnie z art. 18 PIT. Zgodnie z takim rozumieniem, działalność ta nie może podlegać formie ryczałtowej opodatkowania, co wprost wynika z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji podatnik nie mógł skorzystać ze zryczałtowanej stawki 3%, a w to miejsce powinien rozliczyć podatek na zasadach ogólnych.

Stanowisko Naczelnika Urzędu Skarbowego było zaskarżone przez podatnika w drodze odwołania, niemniej z dotychczasowym rozstrzygnięciem organu zgodził się Dyrektor Izby Skarbowej, a także później na skutek skargi, WSA w Bydgoszczy. Wojewódzki Sąd administracyjny wskazał, że dotychczasowa interpretacja GUS jest słuszna, więc handel kryptowalutą (na stan faktyczny w 2017 roku) należy uznać za pozostałe pośrednictwo pieniężne, gdzie indziej niesklasyfikowane. Dlatego właściwą formą opodatkowania są zasady ogólne określone w ustawie PIT.

Ostatecznie w sprawie wypowiedział się także NSA, potwierdzając dotychczasowe stanowisko organów podatkowych oraz WSA. NSA w uzasadnieniu do wyroku NSA posiłkowo odwołał się do stanowiska Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C0264/14, z dnia 22 października 2015 roku. W wyroku tym TSUE dokonał charakterystyki samego bitcoina jako kryptowaluty określając, że:
1.    Bitcoin nie jest rzeczą. Ma funkcje płatnicze i tylko temu służy więc należy rozumieć go jako usługę,
2.    Bitcoin działa na zasadzie dwukierunkowego przepływu, który służy dokonywaniu zakupów lub sprzedaży.

Zgodnie z powyższym, zdaniem NSA, sprzedaż kryptowaluty w celu jej wymiany na inną oficjalną walutę stanowi usługę pośrednictwa. Sąd wskazał, że charakter przedsiębiorcy w takim układzie sprowadza się do roli pośrednika w obrocie, polegającej na dokonywaniu zmian w rejestrach systemów przechowujących łańcuchy kryptowalut (tzw. Portfelów). Nie ma zatem znaczenia dla ustalenia charakteru usług fakt, że wynagrodzenie za takie świadczenie nie przybiera formy zapłaty prowizji lub innych opłat. Wobec tego dotychczasowe stanowisko zarówno organów administracyjnych jak i WSA jest prawidłowe.

Nie ulega wątpliwością, że wskazane orzeczenie budzi kontrowersje. NSA odwołał się do sprawy rozstrzygniętej przed TSUE w innym aspekcie zagadnienia podatkowego. Sprawa ta dotyczyła zrównania dla celów ustaw VAT- owych sprzedaży kryptowalut ze sprzedażą środków płatniczych (pieniędzy). Wobec tego, zgodnie z regulacjami krajowymi wymusiło to zmianę kodów PKD takiej działalności na „pozostałe pośrednictwo pieniężne”, a te są wprost wyłączone z ryczałtu jako preferowanej formy rozliczenia. W istocie jednak NSA zdecydował, że podatek dochodowy (szczególnie w zakresie formy ryczałtowej) nie jest podatkiem zharmonizowanym na poziomie UE. Dlatego powołanie się na wyrok TSUE w tym aspekcie jest zbyt daleko idące i nie powinno wywierać wpływu na zamianę zasad opodatkowania na podstawie ryczałtu.

 

Autor: 
Artur Sośniak - prawnik w Kancelarii Radców Prawnych Primo Lege