Aktualności

W ramach relacji i powiązań występujących między spółkami, np. powiązania kapitałowe spółek – warto zwrócić uwagę na tzw. stosunek dominacji jednej spółki (spółki dominującej) nad inną spółką handlową lub spółdzielnią (spółka zależna/spółdzielnia zależna). I tak zgodnie z art. 4 Kodeksu spółek handlowych, stosunek dominacji występuje w sytuacji gdy:

1. spółka dysponuje bezpośrednio lub pośrednio większością głosów na zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgromadzeniu, także jako zastawnik albo użytkownik, bądź w zarządzie innej spółki kapitałowej (spółki zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami ;
2. spółka  jest uprawniona do powoływania lub odwoływania większości członków zarządu innej spółki kapitałowej (spółki zależnej) albo spółdzielni (spółdzielni zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami;
3. spółka jest uprawniona do powoływania lub odwoływania większości członków rady nadzorczej innej spółki kapitałowej (spółki zależnej) albo spółdzielni (spółdzielni zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami
4. członkowie zarządu spółki stanowią więcej niż połowę członków zarządu innej spółki kapitałowej (spółki zależnej) albo spółdzielni (spółdzielni zależnej);
5. spółka dysponuje bezpośrednio lub pośrednio większością głosów w spółce osobowej zależnej albo na walnym zgromadzeniu spółdzielni zależnej, także na podstawie porozumień z innymi osobami;
6. spółka wywiera decydujący wpływ na działalność spółki kapitałowej zależnej albo spółdzielni zależnej, w szczególności przez zawarcie między spółką dominującą a spółką zależną umowy przewidującej zarządzanie spółką zależną lub przekazywanie zysku przez taką spółkę

Warto zwrócić uwagę, że może dojść do sytuacji, w której to 2 spółki będą w sposób wzajemny, względem siebie dysponować większością głosów na zgromadzeniu wspólników lub na walnym zgromadzeniu.

W takiej sytuacji zgodnie z art. 4 § 3 Kodeksu spółek handlowych za spółkę dominującą uważa się spółkę handlową, która posiada większy procent głosów na zgromadzeniu wspólników albo walnym zgromadzeniu drugiej spółki (spółki zależnej). W przypadku gdy każda ze spółek handlowych posiada równy procent głosów na zgromadzeniu wspólników albo walnym zgromadzeniu drugiej spółki, za spółkę dominującą uważa się tę spółkę, która wywiera wpływ na spółkę zależną także na podstawie powiązania przewidzianego w pkt 2-6 powyżej.

Jeżeli powyższe kryteria okażą się niewystarczające za spółkę dominującą uważa się tę spółkę handlową, która może wywierać wpływ na inną spółkę na podstawie większej liczby powiązań z pkt 2-6 powyżej. Jeżeli jednak i w tym przypadku okaże się, że nie jest możliwe ustalenie która ze spółek jest spółką dominującą, ustawodawca uznaje, że obie spółki są spółkami wzajemnie dominującymi i zależnymi (tak: art. 4 § 5 Kodeksu spółek handlowych).

Z orzecznictwa: „Powództwo o uchylenie tych uchwał zostało prawomocnie oddalone w sprawie sygn. I C 367/07, przy czym Sąd Apelacyjny w Krakowie stwierdził, że wprawdzie obie powodowe spółki są odrębnymi podmiotami, jednak do 22 marca 2007 r. większościowe udziały w obu tych spółkach należały do tych samych wspólników, a zatem były to spółki wzajemnie dominujące i zależne w rozumieniu art. 4 § 5 k.s.h., co musiało wpływać na procesy decyzyjne i dawało podstawę do przyjęcia, że miały one przymiot jednego właściciela w rozumieniu art. 23 ust. 2a ustawy o własności lokali.” (Wyrok SA w Krakowie z 26.09.2013 r., I ACa 614/13, LEX nr 1540828.).

Warto zaznaczyć, że wystąpienie stosunku dominacji nie stanowi wyłącznie pewnego zaistniałego stanu faktycznego, z którym nie wiążą się żadne obowiązki prawne.

W przypadku Kodeksu spółek handlowych, obowiązkiem spółki dominującej jest zawiadomienie spółki kapitałowej zależnej o powstaniu stosunku dominacji w terminie dwóch tygodni od dnia powstania tego stosunku, pod rygorem zawieszenia wykonywania prawa głosu z akcji albo udziałów spółki dominującej reprezentujących więcej niż 33% kapitału zakładowego spółki zależnej. Warto zaznaczyć, że uchwała zgromadzenia wspólników podjęta z naruszeniem ww. obowiązku jest nieważna, chyba że spełnia wymogi kworum oraz większości głosów bez uwzględnienia głosów nieważnych.

Oprócz tego posiadanie przez spółkę charakteru spółki dominującej może wymagać odpowiedniego opublikowania tego faktu w ramach ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Zgodnie z art. 5 § 2-4 Kodeksu spółek handlowych:

§ 2. Ogłoszeniu podlegają również informacje o osiągnięciu lub utracie przez spółkę handlową pozycji dominującej w spółce akcyjnej. Statut może przewidywać, że zamiast ogłoszenia wystarczy zawiadomić wszystkich akcjonariuszy listami poleconymi albo na adresy do doręczeń elektronicznych, o których mowa w art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 285 i 1860), zwane dalej ,,adresami do doręczeń elektronicznych''.

§ 3. Wymagane przez prawo ogłoszenia pochodzące od spółki są publikowane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, chyba że ustawa stanowi inaczej. Umowa spółki albo statut może nałożyć obowiązek ogłoszenia również w inny sposób.

§ 4. Złożenie przez spółkę wniosku o ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym o zdarzeniu podlegającym obowiązkowi publikacji zgodnie z § 2 powinno być dokonane w terminie dwóch tygodni od zajścia zdarzenia, chyba że ustawa stanowi inaczej.

 

Autor:

Tomasz Manterys- radca prawny w Kancelarii Radców Prawnych Primo Lege