Aktualności

Podstawa prawna:
1.    Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1800 ze zm.) – dalej jako „ustawa o CIT”;
2.    Ustawa z dnia 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2180).

Do niedawna liczne kontrowersje wywoływał obowiązek dokumentowania pośrednich transakcji rajowych. W dużym uproszczeniu, w poprzednim stanie prawnym istniał obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej, jeżeli rzeczywisty właściciel należności miał miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową (tzw. raju podatkowym), a wartość współpracy z takim podmiotem w skali roku przekroczyła 500.000 zł. Wprowadzono także domniemanie, zgodnie z którym dokumentacja była obowiązkowa, jeżeli   druga strona transakcji dokonuje rozliczeń z tzw. podmiotem rajowym. Transakcje realizowane z takimi podmiotami nazywane były właśnie „pośrednimi transakcjami rajowymi”. Omawiane przepisy zapoczątkowały praktykę pozyskiwania od kontrahentów oświadczeń o posiadaniu statusu rezydenta podatkowego w krajach stosujących szkodliwą konkurencję podatkową, dzięki czemu podatnicy mogli uchronić się od negatywnych skutków podatkowych. Oświadczenia takie były pobierane nawet w sytuacji, gdy współpraca była realizowana między spółkami krajowymi, które nie prowadziły rozliczeń z zagranicznymi podmiotami. Podsumowując, przez nieczytelne przepisy dochodziło do zbędnej wymiany oświadczeń.

Warto jednak mieć na uwadze, że w dniu 21 października 2022 r. Prezydent RP podpisał ustawę nowelizującą do ustawy o CIT, która następnie weszła w życie w dniu 26 października 2022 r. Przedmiotowa ustawa uchyla art. 11o ust.1a i 1b ustawy o CIT, które regulowały omawiane powyżej kwestie oraz zmienia brzmienie art. 11o ust.1. Tym samym, uchylono obowiązek dokumentowania pośrednich transakcji rajowych.

Zgodnie z obecnym stanem prawnym, obowiązek sporządzania dokumentacji dotyczy jedynie tzw. bezpośrednich transakcji rajowych, czyli w sytuacji, gdy spełnione zostaną następujące przesłanki:
•    dochodzi do zawarcia transakcji innej niż transakcja kontrolowana – czyli współpracy z podmiotem trzecim, niepowiązanym,
•    wartość transakcji w roku obrotowym przekracza:
-  2.500.000 zł – dla transakcji finansowych (np. pożyczek)
-  500.000 zł – dla innych transakcji, w tym transakcji towarowych,
•    transakcja zawierana jest z podmiotem mającym miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową lub z zagranicznym zakładem położonym na takim – a zatem obowiązek dotyczy jedynie bezpośredniej współpracy z tzw. podmiotem rajowym.

Natomiast uchylenie art. 11o ust.1a i 1b ustawy o CIT weszło w życie z mocą wsteczną, od dnia 1 stycznia 2021 r. Tym samym przyjęto rozwiązanie, zgodnie z którym  obowiązek dokumentowania pośrednich transakcji rajowych przestał obowiązywać od początku jego wprowadzenia. Innymi słowy, podatnik nie będzie mógł zostać obciążony negatywnymi skutkami, nawet jeżeli w przeszłości ciążyły na nim omawiane obowiązki.  

Autor:
Bartosz Szrama – radca prawny w Kancelarii Radców Prawnych Primo Lege