Aktualności

Elementarnym prawem wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest jego prawo do udziału w zysku spółki wynikającego z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonego do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników takiej spółki (por. art. 191 § 1 KSH).

Jeżeli w umowie spółki wspólnicy nie uregulowani kwestii podziału zysku inaczej, to ww. zysk spółki przypadający wspólnikom dzieli się w stosunku do ich udziałów (por. art. 191 § 3 KSH), inaczej mówiąc kwota zysku przypadająca wspólnikowi zależy od liczby udziałów  wspólnika w stosunku do ogólnej liczby udziałów występujących w spółce.

Wyjątkiem od ww. zasady jest uprzywilejowanie udziału w zakresie wysokości dywidendy (por. art. 174 § 3 KSH). Należy jednak zaznaczyć, że uprzywilejowanie dotyczące dywidendy nie może naruszać art. 196 KSH – tzn. że dywidenda uprzywilejowana nie może przekroczyć kwoty większej niż połowa dywidendy przysługującej udziałom nieuprzywilejowanym.

Co do zasady prawo wspólnika do udziału w zysku powstaje po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego i podjęciu uchwały o podziale zysku przez zgromadzenie wspólników. Zgodnie z art. 193 § 1 KSH: „Uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którym udziały przysługiwały w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku”. Z uwagi na powyższe, w przypadku zbycia udziału przez wspólnika przed dniem podjęcia uchwały o podziale zysku – nie będzie mu przysługiwać prawo do dywidendy. Podobnie prawo takie nie będzie przysługiwać nabywcy udziału, który nabył udział nawet krótko po podjęciu uchwały o podziale zysku. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 4 września 2014 r., sygn. akt: II CSK 776/13: Nabywca udziału (udziałów) w spółce wstępuje w istniejący pomiędzy spółką a zbywcą stosunek uczestnictwa w spółce, którego składnikiem jest zbywane prawo (udział). Przy braku odpowiednich postanowień umowy kupna sprzedaży udziałów na nabywcę udziałów przechodzą tylko prawa związane z nabywanym, istniejącym udziałem. Nawet w tych przypadkach nie przechodzą na nabywcę istniejące w chwili zbycia udziałów wierzytelności przysługujące zbywcy w stosunku do spółki wynikające z jego majątkowych uprawnień. Przykładem może być dywidenda czy już zarządzony w spółce zwrot dopłat. Ogólne prawo majątkowe do zysku konkretyzuje, w wierzytelność przysługującą osobie, która w dniu dywidendy (art. 193 § 1 KSH) legitymowała się ze skutkiem wobec spółki (art. 187 § 1 KSH) określoną liczbą udziałów. Wobec powyższego nie ma żadnych uzasadnionych podstaw do przyjęcia, że wraz z nabyciem praw udziałowych w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością przechodzą na nabywcę wszelkie inne wierzytelności przysługujące zbywcy wobec spółki, której udziały były przedmiotem obrotu.”

Dywidendę wypłaca się w dniu określonym w uchwale wspólników. Jeżeli uchwała wspólników takiego dnia nie określa, dywidenda jest wypłacana niezwłocznie po dniu dywidendy.  Za wypłacenie dywidendy odpowiada zarząd. Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 25 marca 2014 r., sygn. akt: VI ACa 1211/13: „W wypadku nie określenia w uchwale wspólników terminu wypłaty dywidendy, zarząd spółki ma obowiązek podjąć uchwałę określającą termin wypłaty. Zachowanie zarządu powinno być na tej płaszczyźnie oceniane przez pryzmat art. 354 § 1 k.c. w zw. z art. 2 k.s.h. Zgodnie z tym przepisem dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. Mając na względzie, że w zakresie wypłaty dywidendy spółka jest w relacji do wspólników dłużnikiem, zarząd - jako organ spółki - powinien podjąć stosowną uchwałę kierując się kryteriami określonymi w art. 354 § 1 k.c. Tym samym, zarząd ma autonomię co do określenia terminu wypłaty dywidendy, ale nie jest uprawniony do zaniechania podjęcia takiej uchwały. Trwałe zaniechanie podjęcia uchwały przez zarząd usprawiedliwia odpowiednie (art. 2 k.s.h.) odwołanie się do konstrukcji zobowiązań bezterminowych.”

Autor:

Tomasz Manterys- radca prawny w Kancelarii Radców Prawnych Primo Lege