Aktualności

Zgodnie z regułą wynikająca z art. 26 Ordynacji podatkowej: „Podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki”. Powyższa norma podlega modyfikacji w stosunku do osób pozostających w związku małżeński, bowiem zgodnie z art. 29 § 1 Ordynacji podatkowej: „W przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność, o której mowa w art. 26, obejmuje majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny podatnika i jego małżonka.”

W przypadku zawarcia przez małżonków umowy małżeńskiej o rozdzielności majątkowej, dochodzi do zmiany odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe małżonka, a zakres modyfikacji wynika w tym przypadku od daty zawarcia umowy małżeńskiej.

Jeżeli bowiem zobowiązanie podatkowe małżonka powstało przed datą zawarcia umowy małżeńskiej o rozdzielności majątkowej, małżonek odpowiada za ww. zobowiązanie podatkowe. Zgodnie bowiem z art. 29 § 2 pkt 1 Ordynacji podatkowej: Skutki prawne ograniczenia, zniesienia, wyłączenia lub ustania wspólności majątkowej nie odnoszą się do zobowiązań podatkowych powstałych przed dniem: 1) zawarcia umowy o ograniczeniu lub wyłączeniu ustawowej wspólności majątkowej. W związku z powyższym wyłączenie odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe małżonka następuje dopiero w stosunku do zobowiązań powstałych po zawarciu umowy małżeńskiej o rozdzielności majątkowej.

Warto zwrócić uwagę na postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 12 kwietnia 2022 r., sygn. akt: I CSK 587/22, w którym wskazano, że: „Przepis art. 29 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa pozwala organowi podatkowemu na egzekucję zaległości podatkowej jednego z małżonków, która powstała przed zniesieniem wspólności, lecz z tych składników majątku, które do czasu zawarcia umowy majątkowej wchodziły do majątku wspólnego. Innymi słowy, z punktu widzenia zobowiązań podatkowych, tylko aktywa, które na skutek wyłączenia wspólności majątkowej utraciły charakter majątku wspólnego, mogą być traktowane tak, jakby nadal nimi były i tym samym mogą być przedmiotem egzekwowanych należności podatkowych. W przypadku zaś osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność, o której mowa w art. 26, obejmuje majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny podatnika i jego małżonka (art. 29 § 1 Ordynacji podatkowej).”

Należy jednak zastrzec, że w niektórych sytuacjach nawet zawarcie umowy małżeńskiej o rozdzielności majątkowej, nie uchroni małżonka od odpowiedzialności za długi podatkowe męża lub żony. Wynika to z istnienia art. 111 § 1 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym: „Członek rodziny podatnika odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą za zaległości podatkowe wynikające z tej działalności i powstałe w okresie, w którym stale współdziałał z podatnikiem w jej wykonywaniu, osiągając korzyści z prowadzonej przez niego działalności.”

Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu – III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 6 listopada 2012 r., sygn. akt: III AUa 895/12: „Art. 29 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) jest przepisem szczególnym. Wynika z niego, że w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe obejmuje odrębny majątek podatnika oraz majątek wspólny podatnika i jego małżonka, przy czym skutki prawne ograniczenia, zniesienia lub ustania wspólności majątkowej nie odnoszą się do zobowiązań powstałych przed dniem zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej umownie lub sądownie. Nie istnieje możliwość uwolnienia się skutecznie od odpowiedzialności za zobowiązania wynikające z powołanego art. 29 ustawy przez zawiadomienie wierzyciela o zawartej umowie majątkowej małżeńskiej, albowiem reguluje on odpowiedzialność małżonka do dnia ograniczenia, zniesienia, wyłączenia lub ustania wspólności majątkowej. Zniesienie wspólności małżeńskiej skutkuje wyłączeniem zastosowania art. 29 § 1 ustawy, natomiast w stosunku do zaległości podatkowych powstałych po tej dacie małżonek taki może jednak odpowiadać jako osoba trzecia na zasadach wynikających z art. 111 ustawy.”

Autor:

Tomasz Manterys- radca prawny w Kancelarii Radców Prawnych Primo Lege